Бүгінде баланың дамуына қатысты «когнитивті даму», «soft skills», «нейропластика» сияқты ұғымдар жиі айтылады. Осы орайда ұсақ моториканың рөлі ерекше. Саусақ ұштарындағы жаттығулар тек қол қимылын жетілдіріп қана қоймай, есте сақтау, зейін және сөйлеу қабілетін дамытуға тікелей әсер етеді. «Қарлығаш» балабақшасының тәрбиешісі Индира Мәмбетқұлова El.kz порталына берген сұхбатында ұсақ моториканы дамыту әдістерімен бөлісіп, оның бала өміріндегі маңызына тоқталды.
Тәрбиешінің айтуынша, ұсақ моторика – тек бау байлау немесе түйме қадау емес, ол ең алдымен баланың миын жаттықтыратын табиғи жаттығу. Саусақ ұштарындағы жүйке рецепторлары сөйлеу, есте сақтау мен ойлау процестерімен байланысты. Сондықтан мүсіндеу, моншақ теру немесе құммен ойнау сияқты қарапайым әрекеттер баланың қиялын дамытып қана қоймай, тіл байлығын арттырады.
«Қарлығашта» бұл бағыттағы жұмыстар ойын арқылы жүргізіледі. Балалар дәндермен, бұрандалармен, шнурлармен ойнай отырып қол икемділігін дамытады, ал арнайы ұйымдастырылған «қорап-челлендж», «Балықшылар», «Бес тас» сияқты ойындар ойлау қабілетін жетілдіріп, сөздік қорын байытады. Мұндай тәсілдер әлемдік тәжірибеде кең тараған Монтессори немесе Reggio Emilia әдістеріне ұқсас, бірақ біздің балабақшада олар ұлттық ойындармен үйлестірілген.
Тәрбиешілердің айтуынша, ұсақ моторикаға көңіл бөлу қазіргі цифрландыру дәуірінде бұрынғыдан да маңызды. Бүгінде балалар гаджеттерді тез меңгергенімен, қаламды дұрыс ұстау, аяқ киім бауын байлау сияқты қарапайым дағдыларда қиналып жатады. Сол себепті «Қарлығашта» сенсорлық тәжірибеге басымдық беріледі: құммен ойнау, табиғи материалдарды пайдалану, тактильді панельдер мен STEAM-жобалар арқылы балаға жан-жақты мүмкіндік жасалады.
Ата-аналарға да қарапайым кеңестер ұсынылады: үйде бірге қамыр илеу, печенье пісіру немесе бұршақтарды сұрыптау – баланың қолын жаттықтырып қана қоймай, қызығушылығын арттырады. Ең бастысы – мұндай әрекеттердің ойын түрінде, жеңіл әрі көңілді өтуінде. Сонда әрбір іс бала үшін тек жаттығу емес, жаңа тәжірибе мен шабыт көзіне айналады.
Сұхбаттың толық нұсқасын мына сілтеме арқылы оқи аласыздар:https://el.kz/usaq-motorika-balanyn-aqyl-oyyn-damytatyn-zhasyryn-kilt-tarbieshi_400033215/
